Verplicht aan de wandel in mijn woonomgeving
Sinds maandag 10 Maart is, in verband met de coronavirus crisis, heel Italië een rode-zone geworden, of beter gezegd een beschermde-zone geworden. Dit houdt in dat alle regio's op "slot" zijn (de zogenaamde lockdown) en er tot 3 April drastische maatregelen worden genomen die mij begrijpelijkerwijze beperken in mijn beweegvrijheid. Alleen nog voor werk-, medische-, of speciale redenen mag je van gemeente naar gemeente reizen met een certificaat op zak die je moet kunnen tonen bij een eventuele aanhouding door de politie.
Je begrijpt dat ik nu dus ook niet mijn geliefde bergen in kan en me tevreden moet stellen met de wandelingen in mijn directe omgeving. Gelukkig voor mij woon ik in een prachtig heuvelachtige en landelijke omgeving waaraan ook nog eens een erg interessante geschiedenis verbonden is. Ik neem jullie dan ook mee op pad naar het middeleeuwse "burchtje" van Santa Margherita del Gruagno waar ik al wandelend en joggend en fietsend, de afgelopen jaren, heel wat kilometers heb versleten. Mijn lieve honden Laila en Wizzie waren uiteraard ook weer van de partij.
De lente staat om de hoek maar de sneeuw op de toppen van de Alpen geeft aan dat het nog echt winter is, raar dat contrast tussen besneeuwde bergtoppen en het milde weer dat al vele knoppen van bomen en planten in de bloei heeft gezet. Een apart plaatje wat je alleen in de maand Maart zult tegenkomen.
De burcht "borgo di Santa Margherita del Gruagno"
Een middeleeuwse dorpje wordt in Italië vaak "borgo" genoemd wat ik zou willen vertalen in "burchtje" alleen denk je bij burcht eerder aan een versterkte kasteel van een graaf of edelman, en niet aan een liefelijk klein dorpje met kerk op de top van een heuvel. Maar toch was Borgo di Santa Margherita del Gruagno ooit een kleine belegerde burcht met binnen zijn muren een kasteel, kerk en houten woningen van de ambachtslieden die direct voor hun landsheer moesten werken.
Een vervlogen verleden wat weer tot leven komt dankzij een officieel document uit het jaar 983 waarbij het kasteel van Santa Margherita del Gruagno voor het eerst genoemd wordt. Het gaat over een 'diploma' waarbij de toenmalige Keizer Ottone de Tweede, het kasteel van Santa Margherita del Gruagno tezamen met vier andere kastelen ( Brazzacco, Fagagna, Udine en Buia ) aan de Patriarch van Aquileia schenkt. De bedoeling hiervan was dat de Patriarch (een kerkleider die nog een treetje hoger dan een aartsbisschop op de geestelijke ladder staat) zich over dit gebied zou bekommeren, en zou beschermen tegen de invasies van de Hongaren die tussen 900 en het jaar 1000 dit gebied onveilig maakten.
Van Margherita naar kraanvogel
Waar komt deze lange naam trouwens vandaan. De heilige Margherita is de beschermheilige van deze burcht en de naam Gruagno kun je afleiden uit het woord 'Gru' wat kraanvogel betekent. Aan de voet van de heuvel liggen nog steeds een paar kleine drassige moerasachtige meertjes waar de kraanvogels maar al te graag kwamen en komen broeden.
De Morenische heuvels uit vervlogen ijstijden
Het burchtje ligt op een heuvel wat een van de eerste en trouwens ook laagste heuvels is die deel uitmaken van de "morenische heuvels" een rij aan heuvels in de vorm van een halve maan ten noorden van Udine, die tijdens de laatste ijstijd gevormd zijn. De heuvels variëren in hoogte maar de hoogste is de heuvel Maximus van ongeveer 260 meter hoog met op zijn top het mooie dorpje San Daniele, beroemd van de rauwe ham die hier geproduceerd wordt. Ik heb over dit dorpje een artikel geschreven in het tijdschrift 'Italië Magazine' wat je al klikkende op de link kunt lezen.
Wat is een pieve?
De in romaanse stijl gebouwde kerk is gebouwd op de funderingen van een klein kappelletje uit de negende eeuw die rond het jaar 1100 uitgebreid werd. In de achttiende eeuw werd deze kerk gerestaureerd en verder uitgebreid en is eruit gaan zien zoals we haar nu nog steeds kunnen bewonderen. Ze is vernoemd naar hoe kan het ook anders, de heilige beschermvrouw Margherita. In de middeleeuwen was deze 'pieve' - een oud woord voor de belangrijkste kerk - (met uitzondering van de Dom en Kathedraal), de hoofdkerk in deze streek. Het was de enige kerk waar gedoopt, getrouwd en begraven mocht worden en waar het doop, trouw en overlijdingsregister en alle andere kerkelijke aktes werden bijgehouden.
Achter de burcht loopt het landschap langzaam glooiend af naar beneden en bevinden zich verschillende wijn- en olijfgaarden. Het is altijd weer heerlijk wandelen en fietsen in deze omgeving uitkijkend op de Alpen en het heuvelachtige landschap.
Als ik de vallei weer uitloop richting de bewoonde wereld, kom ik langs een ander klein kerkje gebouwd in de vijftiende eeuw en vernoemd naar de Heilige Andrea (Andrea is in Italië trouwens een mannennaam i.p.v. vrouwennaam)!
Uitkijken over het vlakke land bij zonsondergang
Ik loop over een B-weg in een soort cirkel terug richting het burchtje en het begint al een beetje donker te worden. Ik geniet van de zonsondergang en loop toch nog even de smalle straatjes weer in naar boven toe om van het uitzicht in het schemerdonker te genieten. Vanaf hier kijk ik uit over het vlakke land en kan ik zelfs het kasteel van Udine zien liggen. In het burchtje bevindt zich ook een prachtig palazzo met een mooi onderhouden tuin. De tuin kun je in de maand Mei tijdens de 'open tuinen dagen' ook bewonderen. Ik heb er stiekem even een foto van gemaakt al glurende over het muurtje.
Het is weer tijd om naar huis te keren. Op het moment dat ik het burchtje wil uitlopen gaat de straatverlichting aan en krijgt alles een nog mooier en warmer tintje. Ik schiet mijn laatste foto's en loop met de honden weer huiswaarts al denkende aan in wat een mooie omgeving ik toch woon.
Het moerasachtige poeltje waar de kraanvogels broeden. Had ik even geluk dat er net eentje stond toen ik langs kwam!
Kiekeboe, zie je me?
Archief foto: het 'diploma' uit 983 waarbij de Keizer het kasteel van Gruagno aan de Patriarch schenkt.
Tot de volgende wandeling!
Komentar