Ontdek Friuli met je eigen gids / Discover Friuli with your own guide / Scopri il Friuli con la tua guida privata /
Entdecken Sie Friaul mit Ihrer eigenen Fremdenführerin
DE ÉCHTE ROMEO EN JULIA TOUR DOOR FRIULI
Maak een door mij georganiseerde één - of tweedaagse Romeo en Julia Tour en bezoek de plekken waar de échte Romeo en Julia leefden.
Ja je leest het goed, de hoofdrolspelers uit het wereldberoemde toneelstuk van William Shakespeare, ontmoetten elkaar in Friuli. Ze heetten in het echt Luigi da Porto (alias Romeo) en Lucina Savorgnan (alias Giulietta).
Het toneelstuk van Shakespeare
Portret van Luigi da Porto
De Romeo en Julia route in Friuli
HET LIEFDESVERHAAL VAN LUIGI DA PORTO EN LUCINA SAVORGNAN DE ÉCHTE ROMEO EN GIULIA
Iedereen kent wel het beroemde liefdesdrama van de twee jonge geliefden Romeo en Giulia die, door hun onmogelijke en verboden liefde voor elkaar, een einde aan hun leven maakten. Het wereldbefaamde verhaal is bekend geworden dankzij Shakespeare die rond het jaar 1595 dit meesterlijke toneelstuk schreef. Het liefdesdrama van Shakespeare speelt zich af in Verona in de viertiende eeuw, maar het ware verhaal speelde zich af in Friuli in de zestiende eeuw!
Luigi en Lucina, de échte Romeo en Giulia
Na jarenlang onderzoek gedaan te hebben kwam de Engelse gerenommeerde geleerde en historicus Cecil Clough tot de conclusie dat de ware Romeo en Giulietta in het echte leven de neef en nicht Luigi da Porto en Lucina Savorgnan del Monte waren en elkaar in Friuli ontmoet hadden. Luigi schrijft tegen het einde van zijn leven twee korte verhalen over deze helaas verboden liefde maar om hun identiteit geheim te houden gebruikt hij andere namen en laat hij het verhaal in Verona in de viertiende eeuw i.p.v Udine in de zestiende eeuw afspelen! De verhalen worden na zijn dood door een andere schrijver opgepikt. Er was nog geen copyright! Weer een andere schrijver vertaalt ze in het Engels en uiteindelijk krijgt Shakespeare ze onder ogen en laat zich door deze verhalen inspireren tot het schrijven van zijn masterpiece!
Luigi en Lucina waren aan het begin van de zestiende eeuw twee jonge verliefde mensen uit de high society van die tijd. Ze stamden beiden uit de meest bekende Friulaanse adel der tijden, de familie Savorgnan. Dit was de enige Friulaanse adelfamilie die het in de vijftiende eeuw gelukt was om toegelaten te worden tot de Venetiaanse Adel. De familie had zich ondertussen opgesplitst in twee takken die al een halve eeuw elkaar het licht niet in de ogen gunden.
Het gaat over de familietak “del Torre”, vernoemd naar de Friulaanse rivier Torre en de familietak “del Monte” vernoemd naar een heuvel in het noorden van Friuli waar deze familie een fort en kasteel bezat.
Liefde in tijden van Oorlog
De uit Vicenza afkomstige Luigi stamde uit de "del Torre" tak en vocht in Friuli tijdens de Oorlog van de Liga van Kamerijk (1508-1516). een oorlog waarbij de grootste Europese machten uit die tijd (waaronder het Heilige Roomse Rijk waar het Habsburgse rijk deel van uit maakte) een coalitie vormen en proberen de expansie van de Republiek van Venetië tegen te houden. Hij was Kapitein van de Venetiaanse Cavalerie die de Habsburgse troepen moest verslaan. Ze ontmoetten elkaar in Udine gedurende een gemaskerd bal tijdens een carnavalsfeest in het beruchte jaar 1511. Dit jaar zal de geschiedenisboeken ingaan als het verschrikkelijkste jaar dat Friuli gekend heeft, het Annus Horribilis! Een jaar waarin vele tragische gebeurtenissen elkaar maar bleven opvolgen. De Oorlog van Kamerijk , een burgeroorlog, een pestepidemie, een aardbeving en een grote overstroming gaven de Friulanen geen moment de tijd om op adem te komen.
Ben je nieuwsgierig geworden naar Luigi en Lucina, de plekken die ze samen bezochten en wil je weten hoe Shakespeare aan zijn verhaal kwam? Boek dan deze tour en ik vertel je alle ins en outs die we dankzij de brieven van Luigi te weten zijn gekomen.
Ciao Tutti publiceerde drie door mij geschreven blogs, in de vorm van een drieluik, over dit liefdesverhaal die je via deze link kunt lezen:
DE TWEEDAAGSE ÉCHTE ROMEO EN GIULIA TOUR:
Wil je meer weten over het leven van Luigi en Lucina en het rampjaar 1511 in Friuli? Boek dan deze tour! Het is ook mogelijk om een ééndaagse tour te boeken waarbij we maar een deel (naar keuze) van deze plaatsen bezoeken.
Ik neem jullie mee naar de plekken in Friuli waar Luigi en Lucina hun voetstappen hebben achtergelaten en waar de verschrikkelijke gebeurtenissen uit het jaar 1511 zich afspeelden.
Op dag één bezoeken we: Udine, de stad waar Luigi en Lucina elkaar leerden kennen. Villa Ottelio in Ariis waar Lucina is geboren. Gradisca d’Isonzo de plaats waar Luigi gevochten heeft tegen troepen van de Habsburgse Keizer.
Op dag twee bezoeken we: Cividale, de stad aan de Natisone rivier, waar Luigi gelegerd was. Savorgnano del Torre, het dorp waar ooit het beroemdste kasteel van de familie Savorgnan stond. Fort Osoppo, het strategisch op een heuvel gelegen Fort in het stadje Osoppo eigendom van de familie van Lucina. En als laatste het Kasteel van Brazzacco waar Luigi vaak op bezoek kwam omdat zijn beruchte oom hier woonde.
Dit zijn de plekken waar dit liefdesverhaal zich afspeelt in een tijd waarin (burger) oorlogen, familievetes, een alles verwoestende aardbeving, een moord, een pestepidemie en een grote overstroming de revue passeren en waarvan elke Hollywood filmschrijver gesmuld zou hebben maar die ervoor zorgden dat deze liefde helaas tot mislukken gedoemd was.
Tekening van Lorella Fermo
Udine
In de tijd van Luigi en Lucina maakte Friuli deel uit van de Venetiaanse Republiek (1420-1797) en was Udine de stad waar de Venetiaanse stadhouders in het kasteel, bovenop de heuvel, woonden.
Het is carnaval en op 26 Februari 1511 wordt in de grote villa van de familie Savorgnan, die op het huidige Piazza Venerio stond, een groots gemaskerd bal georganiseerd. De crème della crème uit de high society van Udine en omgeving zijn uitgenodigd. Ook Luigi is uitgenodigd en ontmoet hier voor het eerst de mooie en 15 jaar jonge Lucina. Ze dansen en praten en raken verliefd op elkaar. Maar hun heerlijke en vermakelijke avond zal niet lang duren.
De dag erna breekt er namelijk een burgeroorlog uit tussen de aanhangers van de Venetiaanse Republiek en die van het Habsburgse rijk. De eerste zijn met name boeren en de gewone bevolking, de tweede de edelheren. De burgeroorlog zorgt ervoor dat vele boeren razend door Udine en de omliggende dorpen trekken om kastelen in brand te steken en de kasteelheren gevangen te nemen of zelfs te vermoorden. De verantwoordelijke voor dit alles is een oom van Luigi, Antonio Savorgnan del Torre genaamd, die de naam van de familie ter schande brengt. Als Antonio dan ook nog eens overloopt naar de vijandelijke Oostenrijkers, besluit de Republiek van Venetië dat de maat vol is en als straf Villa Savorgnan te slopen.
Luigi moet ingrijpen maar kon niet weten dat nog geen maand later Friuli door één van de sterkste aardbevingen zou worden getroffen en de vele, al door de burgeroorlog beschadigde, gebouwen in de stad en kastelen rondom Udine gedeeltelijk of geheel zouden instorten. Als dan ook nog eens een pestepidemie uitbreekt kun je wel zeggen dat 1511 als het verschrikkelijkste jaar " Annus Horribilis" de geschiedenisboeken in zal gaan.
Wil je meer te weten komen over de mooie stad Udine? Boek dan deze tour of een rondleiding door alleen Udine. Je kunt ook de Udine City Walk downloaden !
Villa Ottelio - Savorgnan in Ariis Rivignano Teor
Lucina Savorgnan del Monte werd in 1495 waarschijnlijk in deze Villa geboren. De Villa Ottelio - Savorgnan gelegen aan de oevers van de Stella rivier in het dorpje Ariis in Friuli. Ook zij stamde dus uit de beroemde al eerdergenoemde familie Savorgnan, maar behoorde tot de “del Monte” tak. De overleden vader van Lucina, Giacomo Savorgnan del Monte, was een neef van de moeder van Luigi.
Eens was deze villa meer een fort dan villa. Het bevond zich op een strategische plek geheel omringd door hoge muren en liggend aan de rivier Stella die uitkomt in de Laguna van Marano niet ver van Venetië. Ideaal voor de aanvoer van producten of eventuele manschappen in tijden van oorlog. Een van die producten was zeezout waarvan de Savorgnans toen het alleenrecht hadden om daarin te handelen. De villa is privè bezit en is slechts enkele dagen per jaar te bezoeken op de Fai dagen of bij groepen op reservering.
Wil je meer te weten komen over deze villa en haar strategische ligging? Boek dan deze tour!
Gradisca d'Isonzo
Tegenwoordig is Gradisca d’Isonzo een beetje een slapend stadje van ongeveer 7000 inwoners met een klein centrum wat niet ver van haar grote broer, de stad Gorizia gelegen is. Gradisca ligt aan de rechteroever van de rivier Isonzo en Gorizia aan de linker. Hemelsbreed liggen de twee steden maar 10 km. uit elkaar en Gradisca maakte dan ook vele eeuwen deel uit van het graafschap van Gorizia.
In het jaar 1511 toen Luigi naar Gradisca werd uitgezonden, was Gorizia net 11 jaar in bezit van de Habsburgers maar Gradisca daarentegen nog in handen van de Venetianen die er in 1473 een groot fort hadden laten bouwen om Friuli te beschermen tegen de vele invasies van de Turken.
Dit fort is in 1511 echter het centrum van de oorlog van de Liga van Kamerijk en niet van de oorlog tegen de Turken. Het lukt het Oostenrijkse leger de grens over te steken en een deel van de Venetiaanse troepen gevangen te nemen. Luigi moet met zijn manschappen vluchten maar zal niet veel verder op de oevers van de Natisone rivier in het stadje Manzano, toch nog gewond raken. Een vijandelijke speer doorboort zijn nek en Luigi zal gedeeltelijk verlamd raken.
Wil je meer te weten komen over het bewogen verleden van Gradisca waarbij o.a. een telg uit de Nederlandse "Van Oranje" familie betrokken was? Boek dan deze tour.
Cividale del Friuli
Cividale ligt aan de Natisone rivier en is een prachtig mooi historisch stadje met een belangrijk verleden. Het was ooit een hertogelijke stad en wordt sinds 2011 door Unesco erkend als werelderfgoed. Gesticht in 57 voor Chr. door niemand minder dan Julius Caesar met de naam Forum Iulii, werd Cividale later in de vroege middeleeuwen de zetel van het eerste Langobardische hertogdom in Italië. Gedurende een paar eeuwen was het ook de residentie van de patriarchen van Aquileia. De stad heeft een aantal Langobardische-getuigenissen, waaronder het beroemde acht-eeuwse "Tempietto Longobardo" die nog steeds te bezoeken is.
In 1511 was Luigi, als hij niet op de slagvelden te vinden was, hier woonachtig. Hij verbleef in de mooie Villa de Portis die je vandaag nog steeds kunt bewonderen. De garnizoen verbleef in de nog steeds bestaande Porta dell'arsenale veneto.
Luigi schrijft in één van zijn brieven hoe mooi hij Cividale vond en hoe hij geraakt was door de turquoise kleur van de Natisone rivier. De Duivelsbrug was toen net in aanbouw maar zou door de aardbeving van 1511 erg beschadigd raken en pas later worden voltooid.
Wil je meer te weten komen over deze prachtige Unesco Stad? Boek dan deze tour!
Foto van Sudoro Stefano, afkomstig van de Facebook pagina van "Savorgnano del Torre"
Savorgnano del Torre
De roem en rijkdom van de familie Savorgnan del Torre werd vanaf de dertiende eeuw alleen maar groter dankzij het beheer van de sluizen van de rivierstroom Torre waaraan dit stadje gelegen is. Hun rijkdom zorgde ervoor dat ze in deze stad en omgeving meerdere landerijen en kastelen konden bouwen. Deze tak van de Savorgnan familie heeft zijn naam dan ook aan deze rivier te danken. Het beheer van de sluizen legde de familie geen windeieren en maakte ze erg machtig omdat ze, indien nodig, over het lot van vele dorpen en zelfs de stad Udine konden beslissen door de sluizen te sluiten en de aanvoer van water te onderbreken.
Het kasteel is tijdens een oorlog afgebroken maar op diezelfde plek staat wel een villa van de familie omringd door vele wijngaarden. De middeleeuwse toren is het enige wat nog aan het oude kasteel doet denken en wordt dan ook wel "de toren van Giulietta" genoemd.
Wil je de beroemde sluis op de rivier bezoeken, meer te horen krijgen over het beheer van de waterwegen in Friuli of deelnemen aan een wijnproeverij in Villa Savorgnan gelegen middenin de wijnvelden? Boek dan deze tour!
Foto credits: Giovana Pirona van www.cherryintrip.com en Wild Life Aerial voor de luchtfoto
Het Fort van Osoppo
Het Fort van Osoppo ligt op een strategische positie, bovenop een heuvel die uitkijkt over de Alpen, het vlakke land, de Tagliamento rivier en de aanvoerwegen. Het is altijd een zeer belangrijke plek geweest om de streek te verdedigen tegen indringers.
Door de eeuwen heen was het fort het middelpunt van hevige veldslagen en het toneel van heroïsche gebaren. Het was een oude Keltische nederzetting en later een Romeins bolwerk vanaf de vijftiende eeuw werd het één van de fundamentele verdedigingsplaatsen van de Republiek van Venetië die het met sterke zenuwen verdedigden tegen een keizerlijke aanval.
Ook tijdens de Oorlog tegen Napoleon, de Eerste- en Tweede Wereldoorlog is hier nog gevochten waarbij het fort werd aangepast met loopgraven, tunnels en loopbruggen. In 1923 is het uitgeroepen tot Nationaal Monument.
Tegenwoordig is het Fort van Osoppo de thuisbasis van culturele evenementen een waar openluchtmuseum waar je de eeuwenoude overblijfselen kunt aanraken en de gloriejaren kunt terugvinden.
Vanaf het moderne panoramische terras heb je een prachtige uitzicht over het omringende landschap en de Tagliamento rivier. Je ziet ook heel duidelijk het stadje Gemona liggen, bekend geworden na de aardbeving van 1976 waarvan het epicentrum hier dichtbij was. Over de wederopbouw van Gemona en het dichtbij gelegen Venzone schreef ik voor Ciao Tutti een blog die je via deze link kunt lezen.
Het fort en een niet meer bestaand kasteel op deze heuvel (ook wel monte genaamd op zijn Italiaans) waren in de middeleeuwen eigendom van de Familie Savorgnan. Toen de familie zich in twee takken splitsten besloot de "del Monte" tak deze naam aan te nemen vanwege de belangrijke militaire rol die deze heuvel altijd gespeeld had.
Luigi werd door een zekere Gerolamo Savorgnan del Monte naar het Fort geroepen. Hij was niet alleen de oom van Lucina maar tevens haar peetvader. Hij had hier het commando. Ze konden het niet goed vinden met elkaar omdat Gerolamo maar niet kon vergeten dat Antonio, de oom van Luigi, hun familienaam ten schande had gemaakt. Het feit dat Lucina en Luigi elkaar hier in het geheim ontmoetten maakte de verhoudingen er niet beter op.
Wil je meer weten over de archeologische vondsten op deze heuvel en welke oorlogen zich hier precies afgespeeld hebben, boek dan deze tour!
Foto van de website van het Kasteel van Brazzacco
Het kasteel van Brazzacco
Dit prachtige landgoed net buiten Udine, is zeer waarschijnlijk de plek geweest waar Luigi en Lucina elkaar konden zien wanneer de moeder van Luigi hier op bezoek kwam. Het kasteel was eigendom van haar broer, Antonio Savorgnan. Deze oom van Luigi speelde een belangrijke rol in de burgeroorlog die in 1511 uitbrak. Een burgeroorlog waarbij de aanhangers van de Venetiaanse troepen, met aan het hoofd Antonio, en de aanhangers van de Keizerlijke troepen elkaar de haren in vlogen. Antonio Savorgnan zal de naam van de familie ten schande brengen als hij aan het einde van deze burgeroorlog overloopt naar de vijand. Zijn slechte reputatie zal ervoor zorgen dat de familie van Luigi en Lucina nog meer op vijandelijke voet met elkaar komen te staan.
Naast Antonio Savorgnan zullen in latere eeuwen nog veel meer bekende en illustere personen uit de Savorgnan familie hier wonen. Denk daarbij aan schilders, dichters en zelfs ontdekkingsreizigers. Wie ze waren vertel ik je allemaal tijdens deze tour. In het kasteel is ook een interessant museum over de geschiedenis van één van de leden uit deze befaamde Savorgnan familie.
Het kasteel is privé bezit en kan alleen samen met mij , in overleg met de eigenaren, bezocht worden.
Wil je meer weten over alle beroemde personages die door de eeuwen heen hier gewoond hebben? Boek dan deze tour!
Folder afkomstig van de Friulaanse Romeo en Giulia Commissie